اصطلاحات پرکاربرد الکترونیکی

آشنایی با انواع اصطلاحات پرکاربرد الکترونیکی

 

۱- سیگنال الکتریکی: در هر لحظه هر یک از نقاط یک مدار الکتریکی، ولتاژ و جریان خاصی دارد. حال اگر یکی از این این مشخصه ها را در طول زمان بررسی کنیم به یک سیگنال الکتریکی می رسیم. معمولاً سیگنال‌ الکتریکی را با نمودار آن ها نسبت به زمان نشان می‌دهند. در زیر، مثالی از یک سیگنال الکتریکی آورده‌شده‌است (مثلا این سیگنال می تواند ولتاژ نقطه ای از یک مدار خاص باشد).

۲- سیگنال متناوب : به سیگنالی که پس از هر چند ثانیه تکرار شود سیگنال متناوب گویند.

۳- دوره تناوب: به مدت زمان تکرار شدن سیگنال متناوب ، یک دوره تناوب گویند. در شکل زیر یک سیگنال متناوب نمایش داده شده‌است و زمان T روی تصویر نشان دهنده‌ی یک دوره تناوب آن است.

۴– فرکانس (بسامد) : به تعداد باری که یک سیگنال در یک ثانیه تکرار می‌شود، فرکانس یا بسامد می‌گویند و واحد آن هرتز (Hz) یا عکس ثانیه (1/s) می‌باشد. برای مثال اگر دوره تناوب یک سیگنال 0.1 ثانیه باشد، این بدین معناست که در یک ثانیه 10 بار تکرار می شود پس فرکانس 10 هرتز می‌باشد.

۵- پالس : در علم الکترونیک و دیجیتال ، از زمانی که یک طول موج شروع می‌شود تا پایان آن را یک پالس می‌گویند.

۶- پالس «تک شات» : به سیگنالی که حاوی فقط یک پالس باشد و در بقیه‌ی زمان ها مقدار صفر داشته باشد، پالس «تک شات» گویند.

۷– قطار پالس:  اگر یک پالس مشخص در زمان هایی مشخص و با فاصله‌ی یکسان تکرار شود، یک قطار پالس به وجود می‌آید.

۸- موج مستطیلی : یک سیگنال متناوب است که در لحظات با فاصله‌ی یکسان، سیگنال از مقدار ثابت خود به یک مقدار دیگر تغییر می‌کند و پس از مدتی دوباره به مقدار اولیه بازمی‌گردد و این روند تکرار می‌شود.

۹– موج مربعی: در صورتی که در یک موج مستطیلی مدت زمان صفر بودن تابع با زمان غیرصفر بودن آن برابر باشد، به سیگنال حاصل موج مربعی گفته می شود و در غیر این صورت به آن موج مستطیلی گویند.

۱۰- تریگر: به هر تغییر ناگهانی از یک مقدار به مقدار دیگر ، تریگر (trigger ) گویند.

۱۱- منبع تغذیه: به دستگاهی که انرژی را برای مدار ما تأمین می‌کند، منبع تغذیه گفته می‌شود. در حالت ساده یک باتری هم منبع تغذیه به شمار می‌رود. ولی در عمل برای تست مدارهای مختلف از یک منبع تغذیه‌ی قدرتمندتر استفاده می شود که معمولاً قابلیت تنظیم ولتاژ و جریان را دارد. در زیر تصویر یک منبع تغذیه‌ی مناسب آورده شده‌است :

۱۲- تغذیه‌ی مثبت و منفی ( Vcc و GND ) : برای کار کردن هر مدار الکتریکی باید از منبع تغذیه دو سیم مثبت و منفی به محل مناسب در مدار وصل شود. با قطع بودن هریک از این دو مدار کار نخواهد کرد. تغذیه‌ی مثبت را با Vcc و تغذیه‌ی منفی را با GND (زمین) نمایش می‌دهند. معمولاً زمین را به عنوان صفر ولت قرارداد می‌کنیم و آن را با علامت زیر نمایش می‌دهیم :

۱۳- آنالوگ و دیجیتال : به سیگنال‌هایی که فقط می‌توانند مقادیر مشخص و گسسته‌ای را داشته‌ باشند، سیگنال دیجیتال و به آنهایی که تمامی مقادیر را به صورت پیوسته می‌توانند بگیرند، آنالوگ گفته می‌شود.

۱۴- صفر و یکِ دیجیتال : در مدارهای دیجیتال با دو مقدار صفر و یک کار می‌کنیم. و معمولاً بسته به نوع مدار از یک ولتاژ مشخص تا Vcc را به عنوان یک در نظر گرفته و از زمین تا یک ولتاژ مشخص را به عنوان صفر دیجیتال در نظر می‌گیرند. مثلاً اگر Vcc را 5 ولت در نظر گرفته و زمین را صفر ولت ، ممکن است در یک مدار از حدود 4 ولت تا 5 ولت را یکِ دیجیتال و از صفر ولت تا حدود 1 ولت را صفرِ دیجیتال در نظر بگیرند. ولتاژ هایی که در هیچ کدام از این دو ناحیه نیستند را بی معنی گویند.

۱۵- دیود : دیود یک المان الکتریکی است که جریان را فقط از یک سو به سوی دیگر انتقال می‌دهد. به عبارت دیگر اگر ولتاژ پایه‌ی مثبت آن از پایه‌ی منفی بیشتر باشد، فعال شده و جریان را از مثبت به منفی عبور می‌دهد ولی اگر ولتاژ پایه‌ی منفی بیشتر باشد، دیود خاموش شده و مانند مدار قطع عمل می‌کند.

۱۶- دیود نوری: دیود نوری یا LED دیودی است که با فعال شدن آن ، روشن می‌شود و از خود نور ساطع می‌کند.

۱۷- سِری : اگر دو المان الکتریکی را از یک پایه به هم متصل کنیم، به شرطی که به آن محل چیز دیگری متصل نباشد، اصطلاحاً می‌گوییم این دو المان با هم سری شده‌اند. در شکل زیر باتری و مقاومت ها با یکدیگر به صورت سری بسته شده‌اند.

۱۸– موازی :  اگر دو المان الکتریکی را طوری به هم ببندیم که هر دو پایه‌ی آن ها به هم متصل باشد، می‌گویند این دو المان با هم موازی هستند.

۱۹- مونوستابل: مونوستابل یا Monostable به مداری گفته می‌شود که دارای یک حالت پایدار است. در صورت اِعمال یک تریگر مناسب ، از حالت پایدار خارج شده و به حالتی دیگر می‌رود و پس از گذشت زمان مشخصی دوباره به حالت پایدار بازمی‌گردد. زمان ماندن در حالت ناپایدار را می‌توان با مقادیر المان های مدار تعیین کرد.

۲۰- آستابل : آستابل یا Astable به مداری گفته می‌شود که دارای دو حالت ناپایدار است و بین این دو حالت نوسان می‌کند (دارای نوسان پایدار می‌باشد). مدت زمان هر یک از حالت ها را می‌توان با تغییر در مقادیر     المان های مدار تعیین کرد.